Hanzefietsroute 1: van Zaltbommel naar Lübeck
Dit eerste deel gaat van Zaltbommel naar Lübeck via een groot aantal Hanzesteden in Nederland en Noord-Duitsland. De route is 1000 km lang en gaat door een groot aantal mooie natuurgebieden.
Ieder deel van de Hanzefietsroute is een op zichzelf staande route. De delen vormen aan elkaar gekoppeld een lange rondrit van ruim 3000 km door Nederland en Duitsland, die op ieder willekeurig punt begonnen of beëindigd kan worden. De route is met de wijzers van de klok mee beschreven maar kan met behulp van wat creativiteit en de beschikbare GPS-tracks ook andersom gereden worden.
De Hanzesteden in dit deel zijn Zaltbommel, Tiel, Nijmegen, Arnhem, Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem, Zwolle, Kampen (of eventueel Hasselt), Stavoren, Hindeloopen, Bolsward, Groningen, Bremen, Stade, Buxtehude, Lüneburg en Lübeck.
Het Nederlandse deel van de route leidt o.a. door het rivierenlandschap van Waal en IJssel, dwars door de Weerribben en het open weidegebied in Friesland, over de Drentse Hondsrug en door het prachtige Groningse Westerwolde en de vesting Bourtange.
In Duitsland gaat de fietsroute o.a. door het natuurpark Wildeshauser Geest met daarin het Urwald Baumweg, door het Altes Land langs de Elbe, over de Lüneburger Heide, langs de Ratzeburger See en de fraaie rivier de Wakenitz naar hartje Lübeck.
De in deze fietsgids beschreven route is met iedere fiets die over 5 of meer versnellingen beschikt goed te doen. De route loopt nagenoeg geheel door vlak gebied met uitzondering van een enkel heuveltje. De fietsroute is hierdoor geschikt voor iedereen, want nergens komt het boven de 150 meter uit.
De reden dat Lübeck is gekozen als eindpunt is gelegen in het feit dat de Hanzefietsroute te lang was om in één deel uit te geven en Lübeck mooi centraal aan de Oostzee ligt. Daarnaast is Lübeck/Travemünde een goede havenplaats voor wie naar noordelijker of oostelijker gelegen landen wil met de boot. Wie de route wil inkorten via de Weser- of Elberadweg kan volstaan met dit deel en deel 3. Ook de treinverbinding vanuit Lübeck naar Amsterdam is redelijk goed, met 2x overstappen en ruimte voor fietsen.
Nieuw in de editie 2025
De vorige editie van deze gids was nog grotendeels gebaseerd op het veldwerk rond 1995 van auteur Michaël Wannet (die in 2016 is overleden), aangevuld met feedback van andere fietsers die er sindsdien hebben gereden. Die feedback was zeer welkom, maar niet volledig genoeg om alle veranderingen goed bij te kunnen houden. Daarom hebben we in 2023 en 2024 deel 1 en 2 van de Hanzefietsroute helemaal nagefietst. In 2024 kwam een grondig herziene editie van deel 2 uit en in 2025 was deel 1 aan de beurt.
Een belangrijk verschil met de oudere edities is dat de hoofdroute nu echt door de Hanzesteden loopt. Waar eerst alleen vermeld werd waar je de route kon verlaten om een Hanzestad te bezoeken, loopt de route nu steeds langs de meest bezienswaardige plekken en monumentale gebouwen in zo'n stad. Voor fietsers die een Hanzestad niet hoeven te zien, wordt vaak nog wel een alternatieve route beschreven als die echt korter is. In vorige edities waren slechts vijf steden (Doesburg, Zwolle, Stade, Lüneburg en Lübeck) voorzien van een stadsplattegrond; de nieuwe gids bevat meer dan 20 van zulke kaartjes.
Hieronder een voorbeeld van de route bij Deventer en Zutphen in de oude drukken en de nieuwste druk. In de oude gidsen bleef de route op de westoever van de IJssel. Wie iets van Zutphen en Deventer wilde zien, moest zelf uitvinden waar de bezienswaardige plekken zijn. In de editie 2025 kom je hier vanzelf door de beschreven route te volgen en is op stadsplattegrondjes een tiental monumentale gebouwen aangegeven..
editie 2020
editie 2025
Ook buiten de Hanzesteden zijn delen van de hoofdroute veranderd.
Traject 1 loopt tussen Zaltbommel en Tiel vanwege langdurige werkzaamheden aan de rivierdijk nu niet meer ten noorden van de Waal, maar ten zuiden ervan.
Traject 2 volgt tussen Deventer en Veessen niet langer de drukke en windgevoelige dijkweg op de westoever van de IJssel, maar stillere en meer beschutte wegen langs landgoederen en door uiterwaarden op de oostoever.
Traject 3 maakt bij Sint Jansklooster nu een lus door een glooiend landschap, loopt langs een voormalig Zuiderzeeklif en door het oude stadje Vollenhove. Tussen Bolsward en Sneek is de route nu rustiger en afwisselender.
Traject 4 loopt bij Steenbergen en Roden nu minder rechttoe rechtaan en gaat bovendien langs een hunebed en een fraai landgoed. De hoofdroute gaat nu ook dwars door de binnenstad van Groningen. De oude hoofdroute buiten de stad om is nu een alternatief geworden voor wie Groningen wil omzeilen. Vroeger liet dit traject ook de monumentale dorpskern van Zuidlaren, met een goed aanbod van horeca en winkels, links liggen. Nu gaat de route er dwars doorheen en vervolgens over het parkachtige terrein van een ggz-instelling. Ook in Gieten en Gasselte loopt de route nu door de dorpskernen in plaats van eromheen.
Net over de Duitse grens gaat traject 5 nu eerst door Heede en vandaar direct naar het fietspad langs de Ems. Tussen Börger en Vrees ging dit traject langs enkele slecht berijdbare paden en door dorpjes met weinig voorzieningen. Nu loopt de route hier via Werlte, een wat grotere plaats plaats met winkels, horeca en een camping.
Traject 6 loopt nu ten westen van de Thülsfelder Stausee over stille paden langs bossen en heidevelden. De oude route op de drukke oostoever blijft bestaan als asfaltalternatief. Na Dötlingen volgt de route nu een fietspad langs de Hunte en gaat dan door Wildeshausen, met enkele monumentale gebouwen en een ruim aanbod aan winkels en horeca. Tussen Fahrenhorst en Bremen loopt traject 6 nu een stuk westelijker via autoluwe wegen en mooie fietspaden die er tijdens het veldwerk van Michaël Wannet waarschijnlijk nog niet waren. Ook voegt deze wijziging een extra camping aan de route toe.
De oude versie van traject 7 liep tussen Tarmstedt en Ostereistedt vooral over bospaden van wisselende kwaliteit. In de nieuwe versie zijn deze bospaden vanaf Hepstedt vervangen door een wat westelijker tracé over rustige asfaltwegen.
Traject 8 is ingrijpend gewijzigd. Terwijl de oude route niets van de Lüneburger Heide liet zien, loopt de route tussen Jesteburg en Kirchgellersen nu wat zuidelijker via Undeloh, voor een groot deel over boswegen en fietspaden langs heidevelden.
Traject 9 is tussen Lüneburg en Lauenburg korter en rustiger gemaakt. Na Güster gaat de route niet meer via een onbefietsbaar zandpad de bossen in, maar blijft deze het jaagpad langs het Elbe-Lübeckkanaal volgen naar het stadje Mölln, waar Tijl Uilenspiegel zou zijn gestorven.
Verder is de navigatietekst volledig herschreven en zijn onverharde wegen en paden nu vollediger aangegeven op de routekaartjes. Last but not least zijn veel oude foto’s in de gids vervangen door betere.